Fotowoltaika cieszy się w Polsce coraz większą popularnością. Jednym z systemów rozliczeń dla prosumentów jest net metering, który umożliwia bardziej opłacalne wykorzystanie energii z własnej instalacji fotowoltaicznej. Jak działa system net meteringu i czy warto w niego zainwestować przy fotowoltaice?
Czym jest system net metering dla fotowoltaiki?
Net metering to system rozliczania energii elektrycznej pomiędzy prosumentem a operatorem sieci dystrybucyjnej. Polega on na tym, że niewykorzystana energia z instalacji fotowoltaicznej, która trafia do sieci, zostaje zmagazynowana w postaci wirtualnego depozytu. Następnie prosument może z niego bezpłatnie pobierać energię elektryczną w godzinach, kiedy instalacja PV nie produkuje prądu lub produkuje go za mało na pokrycie bieżącego zapotrzebowania.
Dzięki temu systemowi instalacja fotowoltaiczna nie musi być dokładnie dopasowana do zużycia prądu w gospodarstwie domowym. Jej nadwyżki nie są tracone, lecz mogą być wykorzystane w późniejszym czasie. Net metering pozwala więc na bardziej efektywne wykorzystanie energii słonecznej z własnej instalacji PV.
Jak działa rozliczanie nadwyżek energii w systemie net metering?
W systemie net meteringu obowiązuje taryfa jednostrefowa. Oznacza to, że energia jest rozliczana według jednakowej stawki za 1 kWh, niezależnie od pory dnia. Rozliczenie następuje w okresach rocznych.
Jeśli w ciągu roku prosumencka instalacja PV wyprodukowała więcej energii niż wyniosło zużycie w gospodarstwie domowym, to niewykorzystana nadwyżka jest oddawana do sieci dystrybucyjnej. Na koniec okresu rozliczeniowego następuje kompensata (saldo) między ilością energii pobranej z sieci i oddanej do sieci. Jeśli saldo jest dodatnie, czyli prosument oddał więcej energii niż pobrał, to nadwyżka ta przechodzi na kolejny rok i pomniejsza wtedy rachunek za energię.
Ile można zaoszczędzić dzięki net meteringowi przy instalacji fotowoltaicznej?
Oszczędności, jakie można osiągnąć dzięki net meteringowi zależą od kilku czynników:
- Mocy instalacji PV - im większa, tym potencjalnie więcej nadwyżek do rozliczenia
- Rocznego zużycia prądu w gospodarstwie domowym
- Lokalizacji - wpływa na ilość produkowanej energii przez instalację
Przyjmuje się, że dla typowego domu jednorodzinnego (zużycie ok. 4000 kWh rocznie) z instalacją PV o mocy 5 kWp, oszczędności mogą wynieść ok. 1300-1600 zł rocznie (przy cenie detalicznej 0,7-0,8 zł/kWh). Dla instalacji o mocy 10 kWp oszczędności sięgną nawet 3000 zł rocznie.
Jakie są wady i zalety net meteringu dla prosumentów?

Zalety:
- Możliwość rozliczania nadwyżek energii w dłuższym czasie
- Brak opłat za oddawanie niewykorzystanej energii do sieci
- Prosta, przejrzysta taryfa jednostrefowa
- Niższe rachunki za prąd
Wady:
- Konieczność montażu dwukierunkowego licznika energii
- Ryzyko utraty niewykorzystanych nadwyżek po 12 miesiącach
- Mniejsze zyski niż w systemie feed-in tariff
Jakie przepisy i ustawy regulują net metering fotowoltaiki w Polsce?
Kluczowe akty prawne dotyczące net meteringu to:
- Ustawa o odnawialnych źródłach energii z 20 lutego 2015 r.
- Rozporządzenie Ministra Energii w sprawie szczegółowych zasad rozliczeń w systemie net meteringu
- Kodeks sieci dotyczący zasad funkcjonowania systemu elektroenergetycznego
Określają one m.in. zasady rozliczania prosumentów, dopuszczalną moc instalacji PV, obowiązki operatorów systemów dystrybucyjnych wobec prosumentów korzystających z net meteringu.
Czy warto zainwestować w fotowoltaikę z net meteringiem?
Net metering jest obecnie jednym z najbardziej opłacalnych systemów rozliczeń dla prosumentów. Pozwala on na efektywne wykorzystanie energii słonecznej poprzez rozliczanie jej nadwyżek w dłuższym czasie. Dlatego inwestycja w instalację fotowoltaiczną z rozliczaniem w systemie net metering jest dobrą decyzją, która może przynieść wymierne korzyści finansowe.
Należy jednak pamiętać, że opłacalność zależy od indywidualnych czynników, jak lokalizacja, roczne zużycie prądu czy moc instalacji. Kluczowe jest dobranie odpowiedniej wielkości systemu PV, aby zbilansować produkcję z zapotrzebowaniem.
Jak wybrać odpowiednią moc instalacji fotowoltaicznej z net meteringiem?
Wybierając wielkość instalacji PV z myślą o net meteringu, należy kierować się kilkoma zasadami:
- Moc powinna pokrywać 60-80% rocznego zużycia energii w gospodarstwie domowym
- Im większa instalacja, tym więcej nadwyżek do rozliczenia, ale trzeba mieć pewność ich pełnego wykorzystania w ciągu roku
- Ważna jest analiza produktywności instalacji względem lokalizacji i ustawienia paneli PV
- Warto rozważyć możliwą rozbudowę w przyszłości, jeśli zapotrzebowanie na prąd wzrośnie
Pod uwagę należy wziąć też moc umowy z operatorem oraz ograniczenie do 50 kW mocy instalacji w net meteringu.
Jakie kroki podjąć, aby skorzystać z net meteringu przy fotowoltaice?
Aby najefektywniej wykorzystać system net metering, warto podjąć następujące kroki:
- Sprawdzić, czy operator systemu dystrybucyjnego obsługuje net metering w danym rejonie
- Złożyć wniosek o określenie warunków przyłączenia mikroinstalacji do sieci dystrybucyjnej
- Po pozytywnym przyłączeniu podpisać z OSD umowę o świadczenie usług dystrybucyjnych
- Zamontować dwukierunkowy licznik energii
- Regularnie kontrolować produkcję i zużycie energii, aby efektywnie bilansować nadwyżki
Dzięki temu można bez problemów rozliczać niewykorzystaną energię z instalacji PV w systemie opustów.
Podsumowanie
Net metering to dobry sposób na efektywne wykorzystanie nadwyżek z instalacji fotowoltaicznej. Daje możliwość rozliczania ich w dłuższej perspektywie czasowej, dzięki czemu inwestycja w fotowoltaikę staje się jeszcze bardziej opłacalna. Aby móc korzystać z zalet tego systemu, warto dobrać odpowiednią moc instalacji PV, regularnie kontrolować bilansowanie produkcji i zużycia oraz spełnić niezbędne warunki formalne. Net metering zdecydowanie polecany jest dla osób rozważających założenie własnej mikroinstalacji fotowoltaicznej.